Είναι πολύ δύσκολο να επενδύεις συναισθηματικά και πρακτικά σε μια κατάσταση, χωρίς να προσπαθήσεις να διαφοροποιήσεις ή να επηρεάσεις την διαδικασία. Αυτή είναι μια συχνή δυσκολία αφού συχνά θεωρούμε ότι η εμπλοκή μας σε μια κατάσταση μπορεί να φέρει καλύτερα αποτελέσματα.
Έχω δει πολλά άτομα να βρίσκουν την συγκεκριμένη κατάσταση δύσκολη. Έχω επίσης ζήσει την συγκεκριμένη δυσκολία στο πετσί μου πολλές φορές. Η συγκεκριμένη δυσκολία δεν μειώνεται, άσχετα με το πόσες φορές έχει τύχει. Κάθε φορά είναι εξίσου δύσκολη. Τα συναισθήματα που εμπίπτουν στην συγκεκριμένη κατάσταση δεν καθιστούν τον μόνο παράγοντα δυσκολίας. Η κατάσταση περιλαμβάνει ένα συνδυασμό περίπλοκων αλλά και συνδεδεμένων παραγόντων που δυσχεραίνουν τον οποιοδήποτε χειρισμό.
Όταν επενδύεις συναισθηματικά σε μια κατάσταση, συνήθως υπάρχει και μια προτίμηση όσο αφορά τα πιθανά αποτελέσματα. Αυτό συμβαίνει αφού υπάρχει η αντίληψη ότι το αποτέλεσμα της οποιασδήποτε διαδικασίας θα σε επηρεάσει τόσο άμεσα αλλά και έμμεσα. Αυτό το άρθρο εξερευνά την συνύπαρξη και συμμετοχή σου, στην διαδικασία εξέλιξης/αλλαγής ενός άλλου ατόμου, σαν συνοδηγός. Αυτό το ταξίδι δεν είναι δικό σου, άσχετα με το ότι πας και εσύ για περίπατο. Δεν είσαι εσύ το άτομο το οποίο έχει την δυνατότητα να πάρει αποφάσεις. Είσαι όμως το άτομο που θα επηρεαστεί από τις αποφάσεις του οδηγού σου. Εσύ είσαι το άτομο του οποίου η ζωή θα διαφοροποιηθεί από τις άμεσες και έμμεσες αποφάσεις και προσπάθειες του οδηγού. Εκτός και αν επιλέξεις να φύγεις. Άλλωστε το να παραμείνεις είναι και αυτό μια επιλογή.
Παραδείγματα για τέτοιου είδους καταστάσεις υπάρχουν παντού γύρο μας, και εμπίπτουν συνήθως στον τομέα ανθρώπινων σχέσεων. Για παράδειγμα, μπορεί να είσαι το άτομο αναφοράς για ένα παιδί με πολύ συγκεκριμένα γούστα φαγητού. Μπορεί να είσαι συνδεδεμένος/η με ένα άτομο που να προσπαθεί να δημιουργήσει μια ισορροπία μεταξύ δουλειάς και ποιότητας ζωής, που θέλει ή σκέφτεται να αλλάξει καριέρα, που προσπαθεί να αναπτύξει πιο υγιείς μεθόδους αντιμετώπισης ή χειρισμού δυσκολιών, να διαχειριστεί τον θρήνο του/της, να αποφασίσει κατά πόσο επιθυμεί να μπει σε σχέση ή να κάνει παιδιά, που δοκιμάζει εκ νέου φαρμακευτική αγωγή για να διαχειριστεί μια διαταραχή στην συγκέντρωση του/της, ή για να δαμάσει τα συμπτώματα ψυχολογικών δυσκολιών. Πρακτικά, όλες αυτές οι μεταλλαγές έχουν κάποια κοινά:
- Την εξερεύνηση συνθηκών και πρακτικών τα οποία χρειάζεται να αλλάξουν,
- Μια διαδικασία δοκιμής (που συμπεριλαμβάνει και συνεχόμενα λάθη) για να δημιουργηθούν νέοι τρόποι συμπεριφοράς, ζωής αλλά και συνήθειων,
- Λάθη τα οποία χρειάζονται για να εδραιωθεί η μάθηση,
- Το να χρησιμοποιηθεί η καινούργια κατανόηση της κατάστασης σαν βάση πάνω στην οποία θα χτιστούν καινούργιες συνήθειες.
Δεν θα αναλύσουμε σε βάθος την διαδικασία εξέλιξης ή αλλαγής του πρωταγωνιστή. Αν και εσύ έχεις δευτερεύων θέση στο έργο αυτό, πρωταγωνιστείς σε μια διαφορετική αλλά και συνδεδεμένη ιστορία. Αυτό που εξελίσσεται μπροστά σου δεν είναι η δική σου μάχη ούτε ο δικός σου αγώνας στο ρινγκ. Ο πρωταγωνιστής έχει τις δικές του μάχες, και ούτως ή άλλως μόνο αυτός ο τρόπος εξασφαλίζει την μάθηση του οπουδήποτε θέματος χρειάζεται διαφορετικό χειρισμό.
Η μάχη αυτή είναι ατομική και αφορά μόνο τον πρωταγωνιστή της κατάστασης. Ο ρόλος ο δικός σου αφορά το να περιμένεις με ανυπομονησία έξω από το ρινγκ, μετρώντας τα λεπτά για να τελειώσει ο πρώτος γύρος και τον πρωταγωνιστή να πάει στην γωνία του για ένα διάλειμμα. Εκεί του δίνεις λίγο νερό, φροντίζεις τις πληγές του από την μάχη του προηγούμενου γύρου και τον/την εμψυχώνεις όσο μπορείς βοηθώντας τον/την να ξαναμπεί στον αγώνα. Αυτή η διαδικασία είναι πολύ δύσκολη αφού δεν μπορείς να ελέγξεις τις μπουνιές που έρχονται καταπάνω του/της, την συγκέντρωση του/της, αλλά ούτε και το κατά πόσο ακολουθεί το προαποφασισμένο σχέδιο μάχης. Βλέπεις το αγαπημένο σου πρόσωπο να το χτυπούν, να ματώνει και νιώθεις ένα έντονο πόνο. Μπορεί να έχεις συναισθηματικές αντιδράσεις και απόψεις για το τι εξελίσσεται μπροστά στα μάτια σου. Μπορεί να μην εμπιστεύεσαι τις δυνατότητες του/της να κερδίσει τον αγώνα, και αυτό δημιουργεί έντονες δυσκολίες στο υποστηρίξεις τον/την πυγμάχο της επιλογής σου.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τον/την πυγμάχο μπορεί να είναι παντελώς άσχετη με το άτομο που στέκεται απέναντι σου. Μπορεί να σχετίζεται πρωτίστως με δικά σου θέματα, όπως και την αβεβαιότητα που νιώθεις για το αν το επιθυμητό αποτέλεσμα θα γίνει πραγματικότητα. Αυτή η αβεβαιότητα την νιώθεις σε κάθε κύτταρο του σώματος σου.
Σε παρακαλώ, θύμισε στον εαυτό σου ότι αυτό που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια σου δεν είναι η δική σου μάχη. Μίλα με τον εαυτό σου ή με σύμβουλο ψυχικής υγείας για να αποφασιστεί τι αφορά εσένα, ποιες είναι οι δικές σου ευθύνες και τι όχι. Θα χρειαστείς στήριξη στο να μην επέμβεις στον αγώνα, ειδικά όταν το αγαπημένο σου πρόσωπο νιώθει έντονο πόνο λόγω της διαδικασίας που βρίσκεται. Υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι με το να αναλάβεις αποκλειστικά ένα κομμάτι της διαδικασίας, στερείς ευκαιρίες πραγματικής μάθησης και εξέλιξης από το άλλο άτομο. Σε οποιαδήποτε διαδικασία μάθησης, τα λάθη χρειάζονται για να γίνει το πάθημα μάθημα. Αυτό ισχύει ακόμα και όταν τα παιδάκια μαθαίνουν τους πίνακες πολλαπλασιασμού. Για αυτό άλλωστε επαναλαμβάνουν τις ασκήσεις που έκαναν λάθος.
Χρειάζεται να ξεμπλέξεις τις δικές σου επιθυμίες από την διαδικασία που περνά το άλλο πρόσωπο. Χρειάζεται να φροντίζεις τον εαυτό σου, γιατί όλα αυτά ίσως νιώσουν ασήκωτα. Προσπάθησε να κάνεις πράγματα τα οποία γεμίζουν τις μπαταρίες σου. Αυτός είναι άλλωστε και ο μόνος τρόπος να παραμένεις σταθερός/ή σε δύσκολες στιγμές. Σε αυτή την διαδικασία δεν χρειάζεται και ούτε είναι χρήσιμο να υπάρχεις απλά σαν ένας/μια σιωπηλός/η παρατηρητής, ειδικά όταν το αγαπημένο σου άτομο φαίνεται να επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη ξανά και ξανά αλλά και όταν δεν βαδίζει προς την κατεύθυνση που είχε θέσει σαν προορισμό. Η διαδικασία που βρίσκεις εσύ τον εαυτό σου περιέχει πολλούς και δύσκολους παρονομαστές. Συγκεκριμένα εμπεριέχει:
- Αποφάσεις όσο αφορά σημάδια πρόοδού για την κοινή σας ατζέντα, τις δικές σου προτιμήσεις για την προσωπική σου ατζέντα. Το άλλο άτομο αποφασίζει τι εστί πρόοδος για την προσωπική του ατζέντα. Όλα είναι εξίσου σημαντικά.
- Επικοινωνία για το πως βλέπεις και αντιλαμβάνεσαι εσύ την διαδικασία την οποία περνά το αγαπημένο σου πρόσωπο αφού η δική σου αντίληψη μπορεί να προσφέρει διαφορετικές οπτικές γωνίες κατανόησης του προβλήματος. Αυτό χρειάζεται να επικοινωνηθεί χωρίς επίκριση για τις επιλογές του/της. Για να γίνει αυτό πρέπει να αναλάβεις την ευθύνη των συναισθημάτων σου και να εμπιστευτείς το ότι προσπαθεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του/της.
- Να ανταπεξέλθεις με τις δικές σου αντιδράσεις και τα δύσκολα συναισθήματα που μπορεί να νιώσεις κατά συνέπεια.
- Να επιτρέψεις στο αγαπημένο σου άτομο να έχει τις δικές του/της αντιδράσεις και συναισθήματα για το τι περνούν,
- Να διαχειριστείς τις δικές σου αντιδράσεις για τις δυσκολίες και τα λάθη που θα κάνουν κατά συνέπεια,
- Να αναλύσεις τις πληροφορίες που θα είναι διαθέσιμες και θα παρουσιαστούν μέσω αυτής της διαδικασίας.
Μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα παροχής και ανάλυσης των πληροφοριών, θα αναλύσεις τα δεδομένα σου. Εσύ αποφασίζεις πόσο χρόνο θα αφιερώσεις στον υποστηρικτικό ρόλο που ανέλαβες. Αυτό γίνεται λαμβάνοντας υπόψη το προσωπικό κόστος του να υποστηρίζεις και να στηρίζεις ένα άτομο σε μια διαδικασία αλλαγής, το κόστος στην δική σου πνευματική υγεία. Τα αποθέματα ενέργειας έχουν πρωταρχικό ρόλο στο πόσα μπορείς να αντέξεις. Για παράδειγμα, ένα άτομο που μόλις έχασε την δουλειά του έχει πολύ λιγότερα αποθέματα για να στηρίξει το αγαπημένο του πρόσωπο σε μια διαδικασία προσαρμογής και εξέλιξης, και αυτό είναι απόλυτα ανθρώπινο και αναμενόμενο. Καλό θα είναι να λάβεις υπόψη της δυνατότητες σου αναλαμβάνοντας αυτό το δύσκολο έργο. Έχοντας όλα αυτά στο μυαλό σου θα μπεις σε μια διαρκή διαδικασίας αξιολόγησης και θα επαναξιολόγησης προόδου, υποστήριξης όπως και των τομέων που χρειάζονται περισσότερη εξέλιξη.
Εδώ βρίσκεται και το ζουμί της δικής σου ιστορίας, εδώ εσύ γίνεσαι ο/η πρωταγωνιστής μιας παράλληλης κατάστασης. Σε αυτό ακριβός το σημείο διαφοροποιούνται τα πράγματα για σένα, βλέπεις ή αντιλαμβάνεσαι την επερχόμενη αλλαγή ή την έλλειψη της, και εδώ παίρνεις αποφάσεις για σένα. Αυτές οι στιγμές δεν χρειάζεται να είναι και συχνά δεν είναι δραματικές. Είναι όμως ουσιώδεις.